ती
पायाखालची जमीन हादरणे
म्हणजे काय हे मला आज जाणवले. सकाळी तर सगळे काही नीट होते, आणि आता येताना लक्ष्मी भेटली आणि म्हणाली मी उद्यापासून कामाला
येणार नाही . आता एकदम काय झाले, विचारल्यावर
म्हणाली तुमच्या सासुबाईंनाच विचारा. जरा तिची मनधरणी केली, अजून
दोनच आठवडे कळ काढ मग त्या जाणार आहेत परत सांगितले तर
ही मला म्हणते ताई मग
त्यागेल्यावरच मला बोलवा ,त्या असताना मला जमणार नाही .
कटकटच जास्त त्यांची. भांड्यात साबणच राहिला, दाराच्या मागची
जाळी साफ केली नाहीस, फरशी वरचा डागच
गेला नाही. एक ना दोन. बरं हे सगळं
मी ऐकून घेतलं असते पण आज तर त्यांनी
कहरच केला, मी किती घरी जाते,किती कमावते, मग माझे जेवण नाश्ता बाहेरच होतो,
कपडे सुद्धा कामवाल्या बायकाच देतात, मुलांचे
कपडे सुद्धा तसेच मिळतात, स्वतःचे घर आहे म्हणजे भाडे सुद्धा
नाही मग मला खर्च काय, सगळे तर सेविंग होत असणार म्हणायला लागल्यावर माझे डोकेच सटकले. ह्यांचा काय संबंध मी
कुठे खाते, कोण मला कपडे देते नाःई देत. मी काय खर्च करते
काय करत नाही. ताई मला लावालाव्या करायला आवडत नाहीत, पण आता
निघालेच आहे तर सांगते, दरवेळी ती म्हातारी माझ्या भुणभुण
करते, पण मी आपली कानामागे टाकायचे,जाऊ
दे दोन दिवस तर राहतील म्हणून. पण आतापासून नाही म्हणजे नाही. आणि हो तुम्ही
नसताना अन्वीला टायटीव्ही बघू देतात, चॉकलेट
देतात, परत फोनवर कोणाकडे तरी तुमच्याच बद्दल बोलत असतात.मी
तर म्हणते तुम्ही त्यांना आज रात्रीच त्यांच्या गावाला पाठवून द्या. महा भांडकुदळ,
कजाग आहे ती महामाया.
गेले कित्येक दिवस मला जी भीती ती शेवटी खरी ठरली. नोकरी करायची, मुलांचा अभयस
घ्यायचा, घर, बाजार हाट करायची आणि घरात सुद्धा काम करायचे, तिला आगद गळून
गेल्यासारखे झाले. लक्ष्मी कशी आहे, कसे कामा करते सगळे तिला माहीत होते, पण ती
कधीही खाडा करत नाही, पैशावर नजर ठेवत नाही, प्रामाणिक आहे एवढ्या दोन गोष्टींवर
मी तिला तीन वर्ष टिकवून ठेवली होती, आणि या माझ्या सासूने तिला तीन दिवसात पळवून
लावली. त्या येणार दोन दिवस तेव्हा करतील थोडी फार मदत पण मग बाकीचे दिवस कोण
करणार आहे सगळे? त्यांच्या पोराने एक दिवस कपडे वाळत घातले तर त्यांच्या आख्या
गावात बातमी होते, मग स्वतः इथे राहणार नाहीत, पोराला काम करू देणार नाहीत मग
कामवाली ठेवली तर यांना काय प्रॉब्लेम आहे? ती जशी आहे तशी मी सांभाळून घेत होते
ना. कळत नाही की कळून मुद्दाम तशा वागतात देवच जाणे. आता मी घरी जाऊन चीड चीड केली
तर मला ऐकवतील त्यांचा टेंभा कसे त्यांनी सगळे केले, यावेळी मी म्हणणार आहे, मला
नाही बाई जमत, तुम्हीच राहता का इथे आणि करता का सगळी मदत म्हणजे लक्ष्मी नको की
दुसरे कोणी नको, राहता का कशाला, रहाच इथे, म्हणजे तुमच्या लेकाला पण रोज जरा बरे
आईच्या हातचे जेवण मिळेल.
त्या
बाई बाई काय
आळशी आहे ही आमची सून. घरात वरकामाला बाई, पोरीला शाळेतून आणायला बस. नोकरी करते
पण ते ही जवळच्या शाळेतच आहे, खूप काही करीअरिस्ट आहे असेही नाही, महिन्याला कमावते त्यातले
निम्मे कामवाल्या बाईवर उडवत असणार. बर पैसे देते तर मग जरा काम नीट तरी करून
घ्यायचे ना? दर वेळी आले की मी बघते ही लक्ष्मी सगळे काम हातचे राखून करते. बर रोज
नाश्ता आमच्या घरीच करते, मग पुढच्या घरी जाऊन जेवते, बऱ्याचदा कोणी ना कोणी तरी
काहीतरी उरलेले तिला देतातच घरी घेऊन जायला. तिच्या मुलांना जुने कपडे देतात,
खेळणी देतात. आमच्या सून बाई तर दरवर्षी तिच्या पोरांना शाळेची पुस्तके घेऊन
देतात. आता एवढे करतात तर मग त्या बाईकडून एखादे काम जास्तीचे करून घेतलं तर काय
हरकत आहे? तिच्याकडून काम नीट करून घेतलं तर काय बिघडलं. रोज एखाद्या तरी ग्लासात
साबण तसाच असतो, मग काय मी सगळे नीट बघून तिच्याकडून परत विसळून घेते. आपण पैसे
मोजतो मग काम पण चोख करून घेतले पाहिजे. या बायकांना अधून मधून ओरडावंच लागते, नाहीतर
त्या डोक्यावर चढून बसतात. आता मी आपले सहज चौकशी करण्यासाठी म्हणून लक्ष्मीला
विचारले बाई तुला पगार किती, काय काय कमावते, कुठे सेव्हिंग वगैरे आहेत की नाहीत.
तर भडकलीच माझ्यावर मग मी काय ऐकून घेईन हो तिला, मी पण म्हणले जा, तुझ्यासारख्या
दहा जणी मिळतील.
आता मी नोकरी
नव्हती केली पण चार पोरे, सासू सासरे, येणारे जाणारे सांभाळलेच ना. तेव्हा कुठे
होते बाई. सासूबाई गेल्यावर सासरे ५ वर्ष गादीवर होते तेव्हा त्यांचे सुद्धा सगळे
केले. अगदी शी शू काढण्यापासून सगळे. आणि तरीही माझे घर स्वच्छ लख्ख असायचे. कधी
विकतचे काही आणायचो नाही. आणि आता हिला एक पोरगी आणि नोकरी घर अशी सर्कस करता येत
नाही. बिच्चारा माझा पोरगा करतो कधी कधी मदत तेव्हा मलाच वाईट वाटते, घरी साधा
चहाचा कप उचलायचा नाही आणि आता भांडी काय विसळतो, कपडे काय वाळत घालतो. पुरुषांनी
अशी कामे केलेली मला नाही आवडत बाई. हा काय याच्या छोट्या भावाला, वडिलांना पण मी
कधी त्यांचे ताट उचलू दिले नाही. मी केले तर मग हिला का जमत नाही?
आता घरी
आल्यावर ही आरडओरडा करेलच, तेव्हा मी सरळ म्हणेन, तुमचे घर आहे काय करायचे ते करा,
मी जाते बाई माझ्या घरी.
©मानसी होळेहोन्नुर
