मोकळं हसून तर बघा....

काही चित्रपट गाण्यांमुळे लक्षात राहतात, तर काही चित्रपट गाण्यांमुळे पाहिले जातात. रेडिओवर कधीतरी एक गाणं ऐकलं, आणि त्याचे शब्द, संगीत इतकं मनात घर करून बसलं, की पहिले गाणे शोधलं, आणि मग चित्रपट शोधून बघितला.

२००४ मध्ये रेवती सारख्या संवेदनशील अभिनेत्रीने एक चित्रपट काढला होता. शिल्पा शेट्टी, सलमान खान, आणि अभिषेक बच्चन प्रमुख भूमिकेत होते, या तगड्या स्टारकास्टहून अधिक गहन विषयाचं इंद्रधनुष्य त्यात पेललं होतं. मित्र माय फ्रेंड या चित्रपटामुळे रेवतीची दिग्दर्शक ही ओळख आवडलीच होती, आता फिर मिलेंगे मध्ये काय नवीन सांगितलं असेल याची जास्त उत्सुकता होती. या चित्रपटातली दोन तीन गाणी अतिशय आवडली होती, साधी सोपी कानाला गोड वाटणारी गाणी.

एका उत्तम काम करणाऱ्या कर्मचाऱ्याला केवळ HIV पॉझिटीव्ह आहे म्हणून कामावरून काढणे योग्य आहे का? आज परिस्थिती बऱ्यापैकी बदलली असली तरी, हिंदी चित्रपटांमधून एडस्, HIV हा विषय मांडण्याचे काम मोजक्या चित्रपटातून झाले आहे, त्यात फिर मिलेंगे नक्कीच आहे. नायिकेला अचानक कळतं की तिला HIVची लागण झालेली आहे. आयुष्यात एकदाच जुन्या कॉलेजमधल्या मित्राबरोबर झालेला असुरक्षित लैंगिक संबंध सोडता इतर कोणत्याही पद्धतीने ही लागण होण्याची शक्यता नाही. बरं ज्याच्यामुळे हे झाले असायची शक्यता आहे, तो मित्र त्यानंतर जवळपास गायबच झालेला आहे. ज्याच्यावर प्रेम केलं त्याच्यामुळेच आयुष्यातून उठून जायची वेळ आली आहे. अर्थातच कोणतीही व्यक्ती अशावेळी स्वतःच्या कोशात जाणे पसंत करेल.

अशाच परिस्थितीमध्ये नायिकेची छोटी बहिण नायिकेसाठी एक गाणे वाजवते ते म्हणजे,

खुल के मुस्कुराले तू दर्द को शर्माने दे
बूंदों को धरती पर साज एक बजने दे

हवाये कह रही हैं
गगन के गाल को जाके छुले जरा
उतार ग़म के मोज़े
कंकरो को तलवो में गुदगुदी मचाने दे
खुल के मुस्कुराले साज एक बजने दे

कित्येकदा आपण आपलं दुःख कुरवाळत बसत स्वतःपाशीच ठेवतो, ते इतकं आत लपवायचा प्रयत्न करतो की अश्रूंना पण ते कळू देत नाही. उगाच मनात गोठलेला भावनांचा समुद्र घेऊन फिरत बसतो, पण त्यापेक्षा रडून मोकळं होणं हे जास्त गरजेचं असतं. हे दुःख जेव्हा व्यक्त करू, तेव्हाच ते कमी होऊ शकतं. दुःख कमी करायचं असेल तर पहिले त्याचं ओझं बाळगणे बंद केलं पाहिजे. जेव्हा त्याचे ओझं वाटणार नाही तेव्हाच त्यात लपलेली गंमत सुद्धा आपण अनुभवू शकतो.

झील एक आदत है
और नदी शरारत है
हर लहर यह कहती है
जिंदगी को आज नया गीत कोई गाने दे
खुल के मुस्कुराले साज एक बजने दे

हे माझं या गाण्यातलं आवडतं कडवं आहे. झील एक आदत है, और नदी शरारत है, एकाच जागी थांबून राहणं हा सवय असू शकतो, पण वाहत राहणं हे खरा स्वभाव आहे. सवयीचे गुलाम झालो तर स्वाभाविक गोष्टी विसरून जाऊ. छोट्या छोट्या क्षणांना काय सांगायचं आहे हेच समजू नाही शकणार आपण, आयुष्य अनुभवायचं असेल तर या क्षणांना समजून घेतलेच पाहिजे, त्यांच्याशी संवाद साधलाच पाहिजे.

बांसुरी की खिड़कियो पे सुर यह क्यों ठिठकते हैं
अंख के समन्दर क्यों बेवजह छलकते हैं
तितलियां यह कहती हैं अब्ब बसंत आने दे
जंगलो के मौसम को बस्तियों में छाने दे
खुल के मुस्कुराले साज एक बजने दे.

प्रसून जोशी यांनी साध्या सरळ उपमा वापरून हे गाणं अजूनच भावगर्भ केलं आहे. बासरीमधून येणारं संगीत हे त्याच्यातल्या छिद्रांमधून तर पाझरत असते, सुटकेचा रस्ता हा प्रत्येक ठिकाणी असतोच, आपल्याला फक्त तो शोधायचा असतो. बासरीच्या आत दबलेल्या संगीताला या भोकांमधुनच तर बाहेर जायची वाट सापडत असते. हृदयात साचलेल्या दुःखाला व्यक्त होण्याची वाट डोळे करून देत असतात. शिशिरानंतर वसंत येणारच असतो, आपण फक्त आशा कायम ठेवायच्या असतात. बदलाची चाहूल घट्ट धरून ठेवायची असते.

एखादं गाणं आपल्याला अचानक येऊन भेटतं, आणि आपल्यासोबत कायम राहतं. असेच काहीसे या गाण्याचे आणि माझं नातं आहे. कोणतीच गोष्ट चिरकालिक नसते, म्हणून काही तिथेच थांबायचं नसते, आपण पुढे जातच राहायचं असते. कोणत्याही गोष्टीचा बाऊ करत बसण्याऐवजी पुढच्या गोष्टींचा वेध घेत राहिलं तर आयुष्य सुंदर आहे याचा प्रत्यय पावलोपावली येतो. हे गाणे ऐकत एकदा मोकळं हसून बघा, आयुष्य सुंदर असल्याची जाणीव परत एकदा होईल. 

गायिका : बॉम्बे जयश्री

गीतकार : प्रसून जोशी

संगीतकार : शंकर एहसान लॉय

https://www.youtube.com/watch?v=DSS42f65z9s

© मानसी होळेहोन्नूर